خرید کپسول گاز ازت | شارژ کپسول گاز ازت

گاز / سپهر گاز کاویان تولید کننده و تامین کننده گازهای خالص وترکیبی دارای گواهینامه ISO17025 و آزمایشگاه مرجع اداره استاندارد ایران می باشد.جهت خرید گازهای خالص و ترکیبی تماس بگیرید.02146837072– 09304304437

گاز ازت (نیتروژن با فرمول شیمیایی N2) یکی از فراوان‌ترین عناصر در جو زمین است و حدود 78 درصد از حجم هوای تنفسی ما را تشکیل می‌دهد. این گاز بی‌رنگ، بی‌بو، غیرقابل اشتعال، غیر سمی و از نظر شیمیایی نسبتاً بی‌اثر است، که همین ویژگی‌ها آن را به یکی از پرکاربردترین گازهای صنعتی تبدیل کرده است. ازت در صنایع مختلفی از جمله پتروشیمی، متالورژی، خودروسازی، پزشکی، صنایع غذایی، الکترونیک و تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به دامنه وسیع کاربردهای آن، آشنایی با نحوه خرید، شارژ و نگهداری کپسول‌های گاز ازت از اهمیت بالایی برخوردار است. این مقاله به بررسی جامع جنبه‌های مختلف مربوط به کپسول‌های گاز ازت می‌پردازد.

کپسول گاز ازت چیست؟

کپسول گاز ازت، که همچنین با نام سیلندر ازت یا مخزن ازت نیز شناخته می‌شود، یک محفظه تحت فشار است که برای ذخیره و حمل گاز ازت در دو حالت عمده، یعنی فشرده (گازی) یا مایع (کریوژنیک)، به کار می‌رود. انتخاب بین این دو حالت بستگی به حجم مورد نیاز و کاربرد خاص دارد. کپسول‌های گاز فشرده ازت معمولاً برای کاربردهایی با مصرف متوسط یا کم و فشار کاری بالا مناسب هستند، در حالی که مخازن کریوژنیک (مانند مخازن DEWAR یا تانکرهای بزرگتر) برای ذخیره مقادیر بسیار زیاد ازت مایع در دماهای بسیار پایین (حدود -196 درجه سانتیگراد) استفاده می‌شوند. تمرکز اصلی این مقاله بر کپسول‌های گاز ازت فشرده است که کاربرد عمومی‌تری دارند.

این کپسول‌ها معمولاً از مواد با استحکام بالا مانند فولاد کربنی (برای کپسول‌های با فشار کاری تا 200 بار) یا آلیاژهای فولادی خاص (برای فشارهای بالاتر) ساخته می‌شوند. کپسول‌های آلومینیومی نیز برای کاربردهای خاص که وزن کم اهمیت دارد (مانند استفاده در هواپیماها یا تجهیزات پرتابل) موجود هستند، اما ظرفیت فشار آن‌ها معمولاً کمتر است.

اجزای اصلی یک کپسول گاز ازت:

بدنه کپسول: بخش اصلی که گاز را تحت فشار نگهداری می‌کند. ضخامت دیواره و جنس بدنه باید متناسب با فشار کاری طراحی شده باشد.

شیر کپسول: این شیر که در بالای کپسول قرار دارد، وظیفه کنترل جریان گاز ورودی و خروجی را بر عهده دارد. شیرها معمولاً از جنس برنج یا فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند و دارای مکانیزم‌های آب‌بندی دقیق هستند. نوع رزوه شیر (راست‌گرد یا چپ‌گرد) برای گازهای مختلف متفاوت است و برای گاز ازت معمولاً از رزوه راست‌گرد استفاده می‌شود.

سوپاپ اطمینان (Safety Relief Device – SRD): این سوپاپ یک مکانیزم حفاظتی است که در صورت افزایش بیش از حد فشار داخلی کپسول (مثلاً به دلیل افزایش دما)، گاز را به آرامی و به صورت کنترل شده رها می‌کند تا از انفجار یا آسیب به کپسول جلوگیری شود. این سوپاپ می‌تواند از نوع دیسک پاره‌شونده (rupture disc) یا شیر ایمنی فنری باشد.

گردن کپسول: قسمتی که شیر به آن متصل می‌شود.

کلاهک محافظ شیر (Valve Protection Cap): یک کلاهک فلزی یا پلاستیکی محکم که بر روی شیر کپسول بسته می‌شود تا از آسیب دیدن شیر در حین حمل و نقل یا سقوط کپسول جلوگیری کند. این کلاهک جزو ضروریات ایمنی است و همیشه باید در زمان عدم استفاده از کپسول بر روی آن بسته باشد.

کاربردهای گاز ازت :

گاز ازت به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، از جمله بی‌اثر بودن (عدم واکنش‌پذیری شیمیایی در شرایط عادی)، عدم اشتعال‌پذیری، توانایی خنک‌کنندگی بالا (در حالت مایع) و فراوانی، کاربردهای گسترده‌ای در طیف وسیعی از صنایع دارد:

صنایع غذایی و آشامیدنی:

بسته‌بندی با اتمسفر کنترل شده(Modified Atmosphere Packaging – MAP):گاز ازت برای جایگزینی اکسیژن در بسته‌بندی مواد غذایی (مانند چیپس، قهوه، آجیل، گوشت، سبزیجات تازه) استفاده می‌شود تا از اکسیداسیون، رشد باکتری‌های هوازی و فساد مواد غذایی جلوگیری کرده و ماندگاری آن‌ها را افزایش دهد.

انجماد سریع مواد غذایی (Cryogenic Freezing): ازت مایع با دمای بسیار پایین خود، برای انجماد سریع مواد غذایی (مانند میوه‌ها، سبزیجات، غذاهای دریایی و گوشت) به کار می‌رود. این روش به حفظ بافت، طعم و ارزش غذایی کمک می‌کند.

تولید قهوه و نوشیدنی‌های ازت‌دار (Nitro Coffee/Drinks): تزریق گاز ازت به نوشیدنی‌ها باعث ایجاد حباب‌های ریز و بافت کرمی و نرم می‌شود.

سیستم‌های پاکسازی مخازن (Tank Purging): برای پاکسازی مخازن از اکسیژن و جلوگیری از اکسیداسیون یا رشد میکروبی در مخازن نگهداری روغن، شراب، آبمیوه و غیره.

صنایع متالورژی و فلزکاری:

عملیات حرارتی فلزات (Heat Treatment): از ازت به عنوان اتمسفر محافظ در کوره‌های عملیات حرارتی (مانند کربنیتراسیون، نیتراسیون، آنیلینگ روشن) استفاده می‌شود تا از اکسیداسیون سطح فلزات جلوگیری کرده و خواص مکانیکی آن‌ها را بهبود بخشد.

برش لیزری (Laser Cutting): گاز ازت به عنوان گاز کمکی در برش لیزری فلزات برای جلوگیری از اکسیداسیون لبه‌های برش و ایجاد سطحی تمیز و بدون براده استفاده می‌شود.

جوشکاری (Welding): در برخی فرآیندهای جوشکاری (مانند جوشکاری TIG و MIG)، ازگاز ازت به عنوان گاز محافظ برای جلوگیری از آلودگی حوضچه مذاب توسط اکسیژن و نیتروژن هوا استفاده می‌شود.

تولید قطعات فلزی (Sintering): در فرآیند تف جوشی (سینترینگ) پودرهای فلزی، از ازت به عنوان اتمسفر بی‌اثر استفاده می‌شود.

پزشکی و داروسازی:

نگهداری نمونه‌های بیولوژیکی (Biobanking): ازت مایع در بانک‌های ژن، بانک‌های اسپرم، بانک‌های سلول بنیادی و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی برای نگهداری طولانی‌مدت نمونه‌های بیولوژیکی (مانند سلول‌ها، بافت‌ها، ویروس‌ها) در دمای فوق‌العاده پایین (Cryopreservation) استفاده می‌شود.

درمان‌های کرایوژنیک (Cryotherapy): در برخی روش‌های درمانی پوست و از بین بردن زگیل‌ها و ضایعات پوستی.

فریز کردن بافت‌ها (Tissue Freezing): در جراحی‌ها برای فریز کردن و حذف بافت‌های سرطانی.

به عنوان حامل در برخی دستگاه‌های پزشکی: مانند اسپری‌های دارویی.

صنایع الکترونیک و نیمه‌هادی:

لحیم‌کاری موجی و جریان مجدد (Wave Soldering & Reflow Soldering): ازگاز ازت به عنوان اتمسفر بی‌اثر برای جلوگیری از اکسیداسیون نقاط لحیم و بهبود کیفیت اتصالات الکترونیکی استفاده می‌شود.

پاکسازی و خشک کردن قطعات الکترونیکی: برای حذف ذرات ریز و رطوبت از قطعات حساس الکترونیکی.

تولید تراشه‌های نیمه‌هادی: در محیط‌های فوق‌العاده تمیز و کنترل شده برای جلوگیری از آلودگی.

خودروسازی:

پر کردن لاستیک‌ها:گاز ازت به دلیل مولکول‌های بزرگتر و پایداری دمایی، نشت کمتری از لاستیک دارد و باعث حفظ فشار طولانی‌مدت‌تر، کاهش مصرف سوخت و افزایش طول عمر لاستیک می‌شود.

سیستم‌های ایربگ:گاز ازت به عنوان گاز پرکننده در برخی مدل‌های ایربگ استفاده می‌شود.

آتش‌نشانی و ایمنی:

سیستم‌های اطفاء حریق بی‌اثر (Inert Gas Fire Suppression Systems): گاز ازت به تنهایی یا در ترکیب با گازهای بی‌اثر دیگر (مانند آرگون) برای کاهش غلظت اکسیژن در محیط و اطفاء حریق بدون آسیب رساندن به تجهیزات حساس (مانند مراکز داده، اتاق‌های کنترل) استفاده می‌شود.

تحقیقات و آزمایشگاه‌ها:

ایجاد محیط‌های بی‌اکسیژن (Inert Atmosphere): در کلاو باکس‌ها و گلاب باکس‌ها برای انجام آزمایشات حساس به اکسیژن.

خنک‌سازی تجهیزات آزمایشگاهی: در برخی راکتورها و سیستم‌های خنک‌کننده.

کروماتوگرافی گازی (Gas Chromatography): به عنوان گاز حامل (carrier gas).

طیف‌سنجی جرمی (Mass Spectrometry): به عنوان گاز خنک‌کننده یا اتمسفر بی‌اثر.

صنایع نفت و گاز:

پاکسازی خطوط لوله و مخازن (Pipeline and Tank Purging): برای حذف هیدروکربن‌ها و اکسیژن و کاهش خطر انفجار.

افزایش فشار در میادین نفتی (Enhanced Oil Recovery – EOR): تزریق ازت به چاه‌های نفتی برای افزایش فشار و استخراج نفت بیشتر.

همانطور که مشاهده می‌شود، دامنه کاربردهای گاز ازت بسیار گسترده است و هر صنعت بسته به نیاز خود، از ویژگی‌های خاص این گاز بهره می‌برد.

خرید کپسول گاز ازت :

خرید کپسول گاز ازت، به دلیل اهمیت ایمنی و کارایی، نیازمند دقت و توجه به جزئیات است. یک خرید نادرست می‌تواند منجر به خطرات ایمنی، هزینه‌های اضافی و کاهش بهره‌وری شود. در ادامه به نکات کلیدی که باید هنگام خرید کپسول گاز ازت در نظر گرفته شوند، می‌پردازیم:

حجم کپسول (Cylinder Volume):
کپسول‌های گاز ازت در حجم‌های مختلفی برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت مصرف‌کنندگان عرضه می‌شوند. این حجم‌ها معمولاً بر اساس ظرفیت آبی کپسول (Water Capacity) بر حسب لیتر یا ظرفیت گازی (Gas Capacity) بر حسب متر مکعب در شرایط استاندارد (STP) بیان می‌شوند.

حجم‌های رایج: 2 لیتری، 5 لیتری، 10 لیتری، 20 لیتری، 40 لیتری و 50 لیتری.

تناسب با مصرف:

2 تا 10 لیتری: برای کاربردهای آزمایشگاهی کوچک، مصارف شخصی یا مشاغل خانگی با نیاز کم به گاز.

20 لیتری: مناسب برای کارگاه‌های کوچک، مصارف متوسط در آزمایشگاه‌ها یا کاربردهای متالورژی سبک.

40 تا 50 لیتری: رایج‌ترین حجم برای مصارف صنعتی، کارگاه‌های بزرگ، کارخانجات و کاربردهای مداوم که نیاز به تعویض کمتر کپسول دارند.

نکته مهم: حجم کپسول باید با میزان مصرف شما تناسب داشته باشد. خرید کپسول بزرگتر از نیاز شما به معنی اشغال فضای بیشتر و احتمالاً هزینه‌های نگهداری بیشتر است. خرید کپسول کوچکتر نیز به معنی تعویض یا شارژ مکرر و اتلاف وقت و هزینه خواهد بود.

فشار کاری (Working Pressure/Test Pressure):
فشار کاری کپسول، حداکثر فشاری است که کپسول می‌تواند به صورت ایمن گاز را در آن نگهداری کند. این فشار معمولاً بر حسب بار (bar) یا پوند بر اینچ مربع (psi) بیان می‌شود.

فشارهای رایج: 150 بار، 200 بار

اهمیت: انتخاب کپسول با فشار کاری مناسب بسیار حیاتی است. تجهیزات مصرف‌کننده گاز (مانند رگلاتورها، شیرها، دستگاه‌ها) دارای محدودیت‌های فشار ورودی هستند. فشار کاری کپسول باید با حداکثر فشار قابل تحمل تجهیزات شما سازگار باشد. کپسول‌های 200 بار رایج‌ترین نوع هستند، اما برای کاربردهای خاص که نیاز به حجم گاز بیشتری در یک فضای محدود دارند، کپسول‌های 300 بار نیز موجودند.

فشار تست (Test Pressure): فشاری است که کپسول در هنگام تست هیدرواستاتیک (تست استحکام) تحت آن قرار می‌گیرد و معمولاً 1.5 برابر فشار کاری است.

تاریخ ساخت و تست (Manufacturing and Test Dates):
کپسول‌های گاز تحت فشار، به مرور زمان و بر اثر عوامل محیطی و فشار، دچار فرسودگی می‌شوند. برای اطمینان از ایمنی، کپسول‌ها باید به صورت دوره‌ای توسط مراکز مجاز بازرسی و تست شوند.

تاریخ ساخت (Manufacturing Date): نشان‌دهنده زمان تولید کپسول است.

تاریخ آخرین تست هیدرواستاتیک (Last Hydrostatic Test Date): مهم‌ترین تاریخ است. این تست، استحکام و یکپارچگی کپسول را با پر کردن آن از آب و اعمال فشار بالاتر از فشار کاری، بررسی می‌کند.

دوره تست: بر اساس استانداردها و مقررات ملی، کپسول‌های گاز معمولاً هر 3 تا 5 سال یکبار نیاز به تست هیدرواستاتیک مجدد دارند. برخی استانداردها تا 10 سال نیز اجازه می‌دهند.

اهمیت: هرگز کپسولی را که تاریخ آخرین تست آن منقضی شده یا نزدیک به انقضا است، خریداری نکنید. فروشنده معتبر باید گواهی تست و بازرسی کپسول را ارائه دهد. استفاده از کپسول با تاریخ تست منقضی شده، بسیار خطرناک و غیرقانونی است.

استانداردها و گواهی‌نامه‌ها (Standards and Certifications):
اطمینان حاصل کنید که کپسول دارای استانداردهای لازم و گواهی‌نامه‌های معتبر بین‌المللی و ملی است.

استانداردهای بین‌المللی: مانند ISO 9809 (برای کپسول‌های فولادی یکپارچه)، EN 1968 (برای بازرسی دوره‌ای)، DOT (وزارت حمل و نقل ایالات متحده)، TPED (مقررات حمل و نقل تجهیزات تحت فشار در اروپا).

استانداردهای ملی: در ایران، سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) مسئول تدوین و نظارت بر استانداردهای کپسول‌های گاز است.

اهمیت: رعایت استانداردها نشان‌دهنده کیفیت ساخت، رعایت اصول ایمنی در طراحی و تولید و قابلیت ردیابی کپسول است. کپسول‌های بدون استاندارد یا دارای گواهی‌نامه جعلی، به هیچ عنوان نباید خریداری شوند. فروشنده باید بتواند مستندات مربوط به استانداردها و گواهی‌نامه‌های کپسول را ارائه دهد.

عرضه‌کننده معتبر (Reputable Supplier):
مهم‌ترین عامل در خرید کپسول، انتخاب فروشنده یا تامین‌کننده معتبر و شناخته شده است.

ویژگی‌های عرضه‌کننده معتبر:

دارای سابقه فعالیت مثبت و مجوزهای لازم.

ارائه کپسول‌های استاندارد و دارای گواهی‌نامه.

قابلیت ارائه مشاوره تخصصی در مورد انتخاب حجم و فشار مناسب.

ارائه خدمات پس از فروش و پشتیبانی (مانند شارژ مجدد، تست و بازرسی).

شفافیت در ارائه اطلاعات مربوط به کپسول (تاریخ ساخت، تست، مشخصات).

رعایت کامل مسائل ایمنی در فروش و حمل و نقل.

خطر خرید از فروشندگان نامعتبر: خرید کپسول از منابع نامشخص یا افراد فاقد مجوز می‌تواند منجر به خرید کپسول‌های دست دوم فرسوده، بدون تست، غیر استاندارد یا حتی کپسول‌های بازسازی شده با کیفیت پایین شود که هریک خطرات جانی و مالی بزرگی به همراه دارند.

وضعیت ظاهری کپسول (Physical Condition):
قبل از نهایی کردن خرید، حتماً کپسول را از نزدیک بازرسی کنید.

موارد قابل بررسی:

زنگ‌زدگی: زنگ‌زدگی‌های سطحی جزئی ممکن است مشکلی ایجاد نکنند، اما زنگ‌زدگی‌های عمیق که نشان‌دهنده خوردگی بدنه هستند، بسیار خطرناک می‌باشند.

فرورفتگی (Dents): فرورفتگی‌های عمیق یا تیز می‌توانند ساختار کپسول را ضعیف کرده باشند.

ترک‌خوردگی (Cracks): هرگونه ترک، حتی بسیار ریز، نشانه عدم ایمنی کپسول است و کپسول نباید خریداری شود.

تورم (Bulging): تورم در هر قسمت از بدنه نشانه تغییر شکل ناشی از فشار داخلی بیش از حد و بسیار خطرناک است.

سلامت شیر: شیر کپسول باید سالم، بدون نشتی و با مکانیزم باز و بسته شدن روان باشد. رزوه‌های شیر نباید آسیب دیده باشند.

رنگ‌آمیزی: رنگ‌آمیزی کپسول باید مطابق با استاندارد گاز ازت (آبی) باشد و نشانه‌ای از رنگ‌آمیزی مجدد برای پوشاندن عیوب نداشته باشد.

برچسب‌گذاری (Labelling): کپسول باید دارای برچسب مشخصات واضح و خوانا باشد که شامل نام گاز، فشار کاری، تاریخ تست، وزن کپسول و سایر اطلاعات لازم است.

قیمت:
قیمت کپسول‌ها بسته به حجم، فشار کاری، جنس، نو بودن یا دست دوم بودن و برند تولیدکننده متفاوت است. در حالی که قیمت پایین ممکن است جذاب باشد، اما هرگز ایمنی را فدای قیمت نکنید. کپسول‌های ارزان‌قیمت و بدون گواهی‌نامه، غالباً ناایمن هستند.

روش‌های خرید:

خرید کپسول نو: بهترین و ایمن‌ترین گزینه است. معمولاً شامل گارانتی و خدمات پس از فروش است.

خرید کپسول دست دوم: در صورت خرید کپسول دست دوم، حتماً باید از یک تامین‌کننده بسیار معتبر که کپسول‌ها را بازرسی، تست مجدد و سرویس کرده است، خریداری شود. از خرید کپسول دست دوم از منابع ناشناس جداً خودداری کنید.

اجاره کپسول: برخی از شرکت‌ها، کپسول‌ها را به صورت اجاره‌ای در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. این گزینه برای مصارف کوتاه‌مدت یا پروژه‌های خاص می‌تواند مناسب باشد و مسئولیت نگهداری و تست بر عهده شرکت اجاره‌دهنده است.

سیستم مبادله‌ای (Exchange System): برخی تامین‌کنندگان، کپسول خالی مشتری را با یک کپسول پر جایگزین می‌کنند. این روش رایج و محبوب است زیرا نیاز به خرید کپسول ندارد و همیشه یک کپسول استاندارد و تست شده در اختیار خواهید داشت.

در نهایت، همواره به یاد داشته باشید که کپسول گاز ازت یک مخزن تحت فشار است و هرگونه سهل‌انگاری در خرید، نگهداری یا استفاده از آن می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیر شود. مشاوره با متخصصان و تامین‌کنندگان معتبر، بخش جدایی‌ناپذیری از فرآیند خرید ایمن است. شما میتوانید با کارشناسان مجموعه سپهر گاز کاویان از طریق شماره های 02146837072 یا 09304304437 در ارتباط باشید

شارژ کپسول گاز ازت

شارژ کپسول گاز ازت یک فرآیند تخصصی و حساس است که باید منحصراً توسط مراکز مجاز و با رعایت دقیق پروتکل‌های ایمنی و استانداردهای مربوطه انجام شود. هرگونه تلاش برای شارژ کپسول در محیط‌های غیرمجاز یا توسط افراد غیرمتخصص می‌تواند منجر به حوادث بسیار جدی از جمله انفجار کپسول شود. مراحل شارژ کپسول به صورت عمومی به شرح زیر است:

بررسی اولیه کپسول و مستندات (Initial Inspection and Documentation Check):
قبل از هر اقدامی، کپسول توسط تکنسین متخصص به دقت بررسی می‌شود:

بررسی ظاهری: کپسول از نظر هرگونه آسیب فیزیکی مانند فرورفتگی عمیق، تورم، ترک‌خوردگی، زنگ‌زدگی شدید یا آسیب به شیر و سوپاپ اطمینان بازرسی می‌شود. هرگونه آسیب جدی، کپسول را برای شارژ نامناسب می‌کند و باید برای بازرسی یا خارج شدن از سرویس به واحد مربوطه ارجاع داده شود.

بررسی شیر کپسول: عملکرد صحیح شیر، عدم نشتی و سلامت رزوه‌های آن بررسی می‌شود.

بررسی تاریخ تست هیدرواستاتیک: مهم‌ترین مرحله است. تکنسین تاریخ آخرین تست هیدرواستاتیک حک شده روی بدنه کپسول یا برچسب آن را چک می‌کند. اگر تاریخ تست منقضی شده باشد یا نزدیک به انقضا باشد (معمولاً کمتر از 6 ماه تا انقضا)، کپسول شارژ نمی‌شود و باید ابتدا تست هیدرواستاتیک مجدد بر روی آن انجام شود. این تست ایمنی و استحکام کپسول را تضمین می‌کند.

بررسی نوع گاز (Gas Type): اطمینان از اینکه کپسول مورد نظر واقعاً برای گاز ازت بوده و رنگ و برچسب‌گذاری آن صحیح است. اشتباه در نوع گاز می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.

تخلیه گاز باقیمانده (Residual Gas Venting):
در صورتی که مقداری گاز ازت (یا هر گاز دیگری) در کپسول باقی مانده باشد، باید به صورت ایمن و کنترل شده تخلیه شود. این کار معمولاً از طریق باز کردن شیر کپسول در یک محیط تهویه‌دار انجام می‌شود. اطمینان از تخلیه کامل گاز قبلی برای جلوگیری از هرگونه آلودگی یا افزایش فشار ناخواسته در حین شارژ حیاتی است.

وکیوم کردن کپسول (Cylinder Evacuation/Vacuuming):
پس از تخلیه، داخل کپسول ممکن است حاوی هوا، رطوبت یا ناخالصی‌های دیگر باشد. برای اطمینان از خلوص گاز ازت شارژ شده و جلوگیری از مشکلات بعدی، کپسول باید وکیوم شود.

چرا وکیوم؟

حذف رطوبت: رطوبت می‌تواند باعث خوردگی داخلی کپسول شود و در دماهای پایین (در صورت شارژ ازت مایع) یخ بزند و مشکلات عملیاتی ایجاد کند.