گاز هلیوکس(He+O2)گاز غواصی یا گاز تنفس

گاز هلیوکس از ترکیب گاز هلیوم و اکسیژن بدست می‌آید و از جمله گازهای تنفسی به شمار می‌رود.

گاز هلیوکس درمانی برای بیمارانی که مشکلات تنفسی دارند می‌باشد. هلیوکس که مخلوط گازی هلیوم و اکسیژن است و نسبت به هوای معمولی مقاومت کمتری در مجرای تنفسی بیمار پدید می‌آورد در نتیجه بیمار به راحتی دم و بازدم را انجام می‌دهد و توان کمتری هم صرف این عمل می‌کند.

تاریخچه هلیوکس

هلیوکس(ترکیب گاز هلیوم و اکسیژن) از دههٔ ۱۹۳۰ در زمینه پزشکی مورد استفاده قرار گرفته است و از آن زمان تاکنون به دلیل چگالی کم آن، بسیار پرکاربرد شده است. لازم به ذکر است که از هلیوکس در فاز عمیق غواصی فنی استفاده می‌شود.

در سال ۱۹۳۱، یک پزشک آمریکایی به نام دکتر آلبرت هیلی اولین بار از هلیوکس برای درمان یک کودک مبتلا به آسم استفاده کرد. این درمان موفقیت آمیز بود و دکتر هیلی به تحقیق در مورد کاربردهای درمانی هلیوکس ادامه داد.

در دهه ۱۹۴۰، هلیوکس به طور گسترده ای برای درمان آسم و سایر مشکلات تنفسی استفاده می شد. در دهه ۱۹۵۰، هلیوکس همچنین برای کاهش اثرات نیتروژن نیتروز در غواصی استفاده شد.

هلیوکس همچنین برای کاهش اثرات نیتروژن نیتروز در غواصی فنی استفاده می شود. غواصان فنی غواصی های عمیقی را انجام می دهند که در آنها فشار نیتروژن در بدن افزایش می یابد. این امر می تواند منجر به حالت گیجی به نام نیتروژن نیتروز شود. هلیوکس به دلیل چگالی کم آن، باعث می شود که نیتروژن نیتروز کمتری در بدن جذب شود و خطر ابتلا به نیتروژن نیتروز را کاهش دهد.

کاربرد گاز هلیوکس

گفتنی است که در پزشکی، هلیوکس مانند جو زمین از ۲۱ درصد اکسیژن و ۷۹ درصد هلیوم تشکیل شده است. البته ترکیبات دیگری از آن مانند نسبت ۷۰ به ۳۰ یا ۶۰ به ۴۰ آن هم موجود می‌باشد. سادگی فرایند دم و بازدم یا کاهش انرژی مکانیکی که برای تنفس توسط این گاز صرف می‌شود به دو روش ممکن می‌باشد:

افزایش تمایل به جریان آرام

کاهش مقاومت در آشفتگی جریان
در رابطه با گرانروی هلیوکس باید بدانید که گرانروی این گاز(مخلوط گازی هلیوم و اکسیژن) همانند هوا می‌باشد اما چگالی هلیوکس بسیار کمتر است (۰٫۵ گرم بر لیتر در برابر ۱٫۲۵ گرم بر لیتر هوا در شرایط استاندارد دما و فشار)

هنگامی که هوا از مجراهای تنفسی عبور می‌کند سه نوع جریان ایجاد می‌شود:
جریان آرام
جریان انتقالی
جریان آشفته

گفتنی است که تمایل به شکل‌گیری هر یک از این جریان‌ها به عدد رینولدز مربوط به آن‌ها بستگی دارد. جرم حجمی کم هلیوکس عدد رینولدز کمتری برای آن به وجود می‌آورد در نتیجه احتمال داشتن جریان لایه‌ای یا آرام بیشتر می‌شود. جریان آرام با مقاومت کمتری نسبت به جریان آشفته روبرو خواهد شد.

هلیوکس(ترکیب گازی هلیوم و اکسیژن) برای افراد مبتلا به آسم کاربرد دارد.

گازهلیوکس برای درمان طیف وسیعی از مشکلات تنفسی استفاده می شود، از جمله:

آسم

برونشیت

ذات الریه

کروپ

سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS)

هلیوکس همچنین برای کاهش اثرات نیتروژن نیتروز در غواصی استفاده می شود. نیتروژن نیتروز یک حالت گیجی است که می تواند در غواصی های عمیق ایجاد شود. هلیوکس به دلیل چگالی کم آن، باعث می شود که نیتروژن نیتروز کمتری در بدن جذب شود.

گاز هلیوکس به طور کلی به صورت یک ماسک یا یک لوله بینی ارائه می شود. بیمار می تواند هلیوکس را از طریق این دستگاه ها تنفس کند.

گاز هلیوکس یک درمان ایمن و موثر برای مشکلات تنفسی است. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و کوتاه مدت هستند. شایع ترین عوارض جانبی عبارتند از:

سردرد

بی حالی

گیجی

تهوع

هلیوکس برای همه مناسب نیست. زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری های قلبی یا ریوی شدید و افراد مبتلا به بیماری های عصبی باید قبل از استفاده از هلیوکس با پزشک خود مشورت کنند.