گاز اسپن | گاز صفر | کالیبراسیون آنالایزها

کالیبراسیون آنالایزر ها چگونه انجام میشود ؟

کالیبراسیون لازمه گاز اسپن و گاز صفر است در ادامه درباره این دوگاز توضیح خواهیم داد . در فرآیندهای صنعتی، آزمایشگاهی و محیط‌زیستی، کالیبراسیون آنالایزرها یک مرحله ضروری و غیرقابل‌ چشم‌پوشی است که دقت، پایداری و صحت عملکرد دستگاه را تضمین می‌کند. کالیبراسیون آنالایزرها یعنی تنظیم دستگاه بر اساس مقادیر واقعی و استاندارد تا بتواند غلظت گازها، آلاینده‌ها یا ترکیبات مختلف را بدون خطا اندازه‌گیری کند. هر آنالایزر در طول زمان دچار تغییراتی مانند Drift، آلودگی سنسور، تغییر حساسیت و خطای الکترونیکی می‌شود؛ بنابراین اگر کالیبراسیون انجام نشود، حتی پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها هم اعداد نادرست و غیرقابل‌اعتماد ارائه می‌دهند.

در کالیبراسیون آنالایزرها از دو گام اصلی استفاده می‌شود: تنظیم نقطه صفر و تنظیم نقطه اسپن. ابتدا دستگاه با گاز صفر پایه‌گذاری می‌شود تا هر سیگنال اضافی حذف شود و سپس با گازهای استاندارد یا اسپن، نقطه اندازه‌گیری بالا تنظیم می‌گردد تا دستگاه در شرایط واقعی بتواند مقدار دقیقی نمایش دهد. اهمیت این مرحله زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم بسیاری از تصمیم‌گیری‌های حیاتی مانند کنترل آلایندگی، پایش کیفیت هوا، تنظیم سوخت، فرآیندهای تولید صنعتی و حتی ایمنی کارکنان، به داده‌های همین آنالایزرها وابسته است.

کالیبراسیون منظم باعث می‌شود آنالایزر همیشه در محدوده قابل اعتماد کار کند، خطاها کاهش یابد، نتایج قابل استناد به استانداردهای بین‌المللی باشد و در نهایت از آسیب دیدن تجهیزات و بروز خسارت‌های بزرگ جلوگیری شود. در صنایع حساس مانند پتروشیمی، نفت و گاز، نیروگاهی، خودرو، محیط‌زیست و دارویی، کالیبراسیون دوره‌ای آنالایزرها نه یک انتخاب، بلکه یک الزام است که کیفیت و ایمنی فرآیند را تضمین می‌کند.

گاز اسپن، (Span Gas)

گاز اسپن (Span Gas) به معنای یک گاز مرجع است که در فرآیند کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری استفاده می‌شود تا مقیاس اندازه‌گیری را تنظیم کند. این گاز به عنوان نقطه اندازه‌گیری مرجع یا “مقیاس” در دستگاه استفاده می‌شود.

در فرآیند کالیبراسیون، می‌توان با استفاده از گاز اسپن، دستگاه را به یک مقیاس مشخص و دقیق تنظیم کرد. معمولاً گاز اسپن شامل یک مخلوط مشخص از گازها است که در مقادیر دقیق تهیه می‌شود و مقدار معیاری را نشان می‌دهد.

استفاده از این گاز بستگی به نوع دستگاه اندازه‌گیری و پارامترهای مورد نظر دارد. به عنوان مثال، در دستگاه‌های اندازه‌گیری گازها،Span Gas می‌تواند شامل مخلوطی از گازهایی با غلظت مشخص باشد که به عنوان مقیاس برای تنظیم دستگاه استفاده می‌شود. این گازها ممکن است شامل گازهای مرجع مرتبط با پارامتر اندازه‌گیری، مانند دی‌اکسید کربن (CO2)، اکسیژن (O2) یا متان (CH4) باشد.

هدف استفاده از این گاز در کالیبراسیون، تنظیم دستگاه بر روی یک مقیاس دقیق و قابل اعتماد است. با تنظیم دستگاه بر روی گاز اسپن، مطمئن می‌شویم که دستگاه به درستی و با دقت مقادیر مورد نظر را اندازه‌گیری می‌کند.

این گاز، گازهای ویژه‌ای می‌باشند که به منظور تست و کالیبراسیون آنالایزرها و تجهیزات تشخیص گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند. گفتنی است که این تجهیزات لازم است که به صورت منظم و دوره‌ای کالیبراسیون شوند به همین جهت کالیبراسیون امری بسیار مهم و حیاتی برای تمامی ابزارهای کنترلی محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است که کالیبراسیون اسپن (Span Calibration) کار چندان ساده‌ای نمی‌باشد. گاز اسپن (Span Gas) برخلاف گاز زیرو ، دقیقا از عناصری تشکیل شده است که، در نمونه مورد آنالیز وجود دارند و در نتیجه مقادیر آن مشابه آنالیز مورد نظر نمونه مورد آزمایش می‌باشد.

همانطور که می‌دانیم تمامی آنالایزهای گاز باید به صورت دوره‌ای کالیبراسیون شوند. گفتنی است که بیشتر آنالایزرها نیازمند کالیبراسیون صفر(Zero Calibration ) و کالیبراسیون اسپن (Span Calibration) می‌باشند.

گاز صفر ( گاز زیرو )

گاز کالیبراسیون زیرو و کالیبراسیون صفر (Zero Calibration Gas) به معنای یک گاز مرجع است که در فرآیند کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری استفاده می‌شود تا صفر مقیاس اندازه‌گیری را تنظیم کند. در واقع، این گاز برای اعتبارسنجی و تنظیم مقدار “صفر” دستگاه‌های اندازه‌گیری استفاده می‌شود و شامل گازهایی می‌باشد که به هیچ عنوان در نمونه مورد آنالیز وجود ندارند.

هر دستگاه اندازه‌گیری، مانند سنسورها، آنالایزرها، و دستگاه‌های اندازه‌گیری گازها، به یک نقطه مرجع یا “صفر” نیاز دارد. این نقطه مرجع باید مقدار صفر یا تهی باشد، به این معنی که در حضور گاز کالیبراسیون صفر، دستگاه اندازه‌گیری باید مقدار صفر را نشان دهد.

این گاز معمولاً شامل یک مخلوط مخصوصی از گازهای مرجع است که در مقادیر مشخص و دقیق تولید می‌شود. این گازها معمولاً شامل نیتروژن (N2) یا هوای تمیز است که خلوص بالا و آلودگی‌های کمتری نسبت به هوای محیط دارد. استفاده از گاز نیتروژن به عنوان گاز کالیبراسیون زیرو در بسیاری از دستگاه‌های اندازه‌گیری متداول است.

هدف استفاده از گاز کالیبراسیون صفر در فرآیند کالیبراسیون، اطمینان حاصل کردن از دقت و صحت اندازه‌گیری دستگاه است. با تنظیم دستگاه بر مقدار صفر مرجع، مطمئن می‌شویم که دستگاه در واکنش صفر درست و صحیح عمل می‌کند و نتایج اندازه‌گیری صحیح را نشان می‌دهد.

به عنوان مثال برای کالیبراسیون صفر آنالایزر اکسیژن و دی اکسید کربن از گاز نیتروژن خالص استفاده می‌شود به این دلیل که این گاز نه دارای اکسیژن و نه دی اکسید کربن می‌باشد. برخی از گازهایی که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل نیتروژن خلوص بالا، آرگون خلوص بالا، هلیوم خلوص بالا می‌باشند.

برای انجام کالیبراسیون صفر (کالیبراسیون زیرو) آنالایزر گازی به روش زیر عمل می‌کنیم:

ابتدا یک جریان ثابت از هر گاز صفر را وارد آنالایزر می‌کنیم. شدت این جریان معمولا به نوع آنالایزر بستگی دارد، حدود 100 میلی لیتر بر دقیقه پیشنهاد می‌شود، سپس کنترل آنالایزر را بر روی صفر تنظیم می‌کنیم تا نشانگر آنالایزر عدد صفر را نشان دهد. به این طریق کالیبراسیون صفر انجام می‌شود.

توجه به این نکته بسیار مهم است که انجام کالیبراسیون اسپن بسیار تخصصی می‌باشد و باید توسط کارشناسان مجرب و آموزش دیده انجام شود.

گاز اسپن و گاز صفر چه تفاوت هایی باهم دارن ؟

گاز اسپن و گاز صفر هر دو در کالیبراسیون استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های اساسی در کارکرد، ترکیب، نقش در فرآیند تنظیم و حتی نحوه تأثیرگذاری روی دقت اندازه‌گیری دارند. مهم‌ترین تفاوت این دو گاز در این است که گاز اسپن برای ایجاد یک نقطه مرجع با غلظت مشخص استفاده می‌شود، در حالی‌که گاز صفر برای حذف هرگونه سیگنال اضافی و تنظیم پایه دستگاه کاربرد دارد. این تفاوت باعث می‌شود نقش هرکدام در دقت اندازه‌گیری کاملاً متفاوت باشد.

۱. تفاوت در نقش کالیبراسیون

گاز صفر دستگاه را در نقطه صفر تنظیم می‌کند تا هیچ سیگنال اضافی باقی نماند.
اما گاز اسپن نقطه کالیبراسیون بالا را تعیین می‌کند تا دستگاه بتواند مقدار واقعی یک گاز را تشخیص دهد.
به همین دلیل، اگر گاز صفر اشتباه باشد، دستگاه درست صفر نمی‌شود؛ اگر گاز اسپن اشتباه باشد، دستگاه مقدار واقعی را غلط نشان می‌دهد.

۲. تفاوت در تأثیر روی دقت اندازه‌گیری

گاز صفر دقت پایه دستگاه را تعیین می‌کند، اما گاز اسپن دقت نهایی اندازه‌گیری را مشخص می‌کند.
یعنی گاز صفر خطای اولیه را حذف می‌کند؛ ولی گاز اسپن نشان می‌دهد دستگاه در اندازه‌گیری چقدر دقیق و استاندارد است.

۳. تفاوت در حساسیت دستگاه به خطای هرکدام

خطای گاز صفر معمولاً باعث ایجاد خطای ثابت (Offset) در داده‌ها می‌شود، یعنی دستگاه به اندازه‌ای مشخص همیشه اشتباه می‌کند.
اما خطای گاز اسپن باعث خطای شیب (Slope Error) می‌شود، یعنی هرچقدر عدد اندازه‌گیری بالاتر برود، خطا نیز بیشتر می‌شود.
برای همین در فرآیندهای حساس همیشه کیفیت گاز اسپن بسیار مهم است.

۴. تفاوت در نحوه استفاده در آنالایزرها

گاز صفر اول استفاده می‌شود تا دستگاه به نقطه پایه برسد.
بعد از آن گاز اسپن تزریق می‌شود تا دقت در نقطه مرجع کالیبره شود.
بدون گاز صفر، گاز اسپن درست خوانده نمی‌شود؛ بدون گاز اسپن دستگاه فقط صفر را می‌فهمد و مقدار دقیق گاز را تشخیص نمی‌دهد.
این تفاوت روش استفاده، نشان‌دهنده نقش کاملاً متفاوت دو گاز در فرآیند کالیبراسیون است.

۵. تفاوت در ترکیب و عملکرد فنی

گاز صفر باید به حدی خالص باشد که هیچ اثری روی سنسور نگذارد و دستگاه آن را به‌عنوان پس‌زمینه خالی تشخیص دهد.
اما گاز اسپن دقیقاً باید همان ترکیب مورد نظر را داشته باشد تا دستگاه را نسبت به غلظت استاندارد تنظیم کند.
این تفاوت ترکیبی باعث می‌شود هرکدام با استانداردهای خاص خود تولید شوند و کیفیت گاز اسپن معمولاً سخت‌گیرانه‌تر است چون غلظت آن باید دقیق و گواهی‌شده باشد.

۶. تفاوت در کاربرد نهایی

گاز صفر برای تست سلامت دستگاه و حذف خطای زمینه استفاده می‌شود.
گاز اسپن برای تعیین محدوده واقعی اندازه‌گیری و کنترل صحت داده‌ها در شرایط واقعی کاربرد دارد.
به همین دلیل در صنایع آلایندگی، محیط‌زیست، پایش خودرو و گازهای صنعتی معمولاً تعداد دفعات مصرف گاز اسپن بیشتر است.

و در نهایت :

گاز صفر پایه اندازه‌گیری را تنظیم می‌کند؛ گاز اسپن مرجع اصلی اندازه‌گیری را تعیین می‌کند.

خطای گاز صفر باعث خطای ثابت می‌شود؛ خطای گاز اسپن باعث خطای شیب و تغییر کل نتایج می‌شود.

گاز صفر برای شروع کالیبراسیون ضروری است؛ گاز اسپن برای تکمیل و استانداردسازی کالیبراسیون لازم است.

نقش گاز صفر حذف اثرات زمینه است؛ نقش گاز اسپن ایجاد نقطه مرجع استاندارد.

سفارش گاز های کالیبراسیون از سپهر گاز کاویان

نحوه خرید گاز کالیبراسیون از سپهر گاز کاویان

تماس با کارشناسان فروش
برای خرید گاز کالیبراسیون، ابتدا باید با بخش فروش سپهر گاز کاویان تماس بگیرید. شماره تلفن‌های شرکت در وب‌سایت‌شون موجود است: 02146837072 – 09120253891

ارسال درخواست کتبی
بعد از تماس تلفنی، باید درخواست خود را به صورت کتبی (مثلاً ایمیل) ارسال کنید. در ایمیل درخواست، مشخصات کامل گازی که می‌خواهید (نوع مخلوط، غلظت، حجم سیلندر، فشار کاری و غیره) را ذکر کنید. در وب‌سایت سپهر گاز کاویان بیان شده که «درخواست شما به صورت کتبی» ارسال شود تا پیش‌فاکتور آماده شود.

دریافت پیش‌فاکتور
پس از بررسی درخواست شما، تیم فروش پیش‌فاکتور را برای‌تان ارسال می‌کند. در پیش‌فاکتور معمولاً قیمت گاز کالیبراسیون، هزینه سیلندر، هزینه شارژ، حمل و نقل و سایر هزینه‌های مرتبط قید می‌شود. این مرحله بسیار مهم است چون شما بر اساس آن ارزشی که می‌پردازید را می‌بینید و می‌توانید تصمیم نهایی بگیرید.

تأییدیه پیش‌فاکتور
پس از دریافت و بررسی پیش‌فاکتور، اگر همه جزئیات برای شما قابل قبول باشد، تأییدیه آن را به سپهر گاز کاویان برگردانید. تأیید پیش‌فاکتور به معنای این است که شما موافقید با قیمت و شرایط ارائه شده، سفارش را ثبت کنید. در وب‌سایت شرکت اشاره شده که «پس از تایید پیش‌فاکتور… درخواست شما ثبت می‌شود».

تولید یا شارژ گاز
وقتی پیش‌فاکتور تأیید شد، سپهر گاز کاویان وارد مرحله تولید یا شارژ سیلندر گاز کالیبراسیون می‌شود. با توجه به نوع سفارش (ممیز غلظت دقیق، نوع سیلندر، تعداد)، این مرحله ممکن است زمان‌بر باشد. در این فاز، آزمایشگاه کالیبراسیون شرکت نیز کیفیت و غلظت گاز را چک می‌کند تا اطمینان حاصل شود گاز کالیبراسیون دقیق است.

صدور گواهی آنالیز
برای گاز کالیبراسیون، معمولاً سپهر گاز کاویان آنالیز گاز (گواهی آنالیز) صادر می‌کند تا نشان دهد غلظت‌های مورد نظر دقیقاً چقدر است و مطابق استاندارد است. این گواهی برای کاربردهای کالیبراسیون بسیار مهم است چون بدون آن ممکن است اعتبار کالیبراسیون دستگاه کاهش یابد.

تحویل سیلندر گاز
بعد از تولید/شارژ و صدور گواهی، سیلندر گاز کالیبراسیون آماده تحویل می‌شود. شرکت می‌تواند سیلندر را برای شما ارسال کند یا تحویل حضوری در محل شرکت شما انجام شود (بسته به قرارداد).

پیگیری پس از تحویل
بعد از تحویل، ممکن است بخواید از بخش پشتیبانی سپهر گاز کاویان برای سوالاتی مثل نگهداری سیلندر، شارژ مجدد یا تعویض سیلندر در آینده استفاده کنید.

نکات مهم در زمان خرید

مشاوره فنی: چون گاز کالیبراسیون دقیق و تخصصی است، توصیه می‌شود قبل از سفارش با کارشناسان فنی (نه فقط فروش) صحبت کنید تا مطمئن شوید ترکیب، فشار و سایر مشخصات گاز دقیقاً متناسب با نیاز دستگاه شماست.

حمل‌ونقل ایمن: گاز کالیبراسیون معمولاً در سیلندر تحت فشار عرضه می‌شود؛ باید با شرکت در مورد شرایط حمل، بسته‌بندی و ایمنی توافق شود.

گواهی آنالیز: حتماً درخواست گواهی آنالیز (Certificate of Analysis) را در قرارداد یا سفارش وارد کنید تا بعداً در کالیبراسیون دستگاه‌تان به مشکل نخورید.

شارژ مجدد: اگر از گاز زیاد استفاده می‌کنید، بررسی کنید آیا امکان شارژ مجدد سیلندر با همان ترکیب وجود دارد یا اینکه باید سیلندر جدید بگیرید.

انبارداری: نگهداری صحیح سیلندر (دمای مناسب، وضعیت تهویه، امنیت) اهمیت دارد تا گاز کالیبراسیون کیفیت خود را حفظ کند.